En la historio de pereigado de judoj ofte elstare menciiĝas la Geto, kiun kreis la germanaj nazioj ekde la somero de 1940 meze de la pola ĉefurbo Varsovio. La bazaj faktoj pri tio, kiel la nazioj unue per mizerigo kaj malsatmortigo, poste per sistema murdado ekstermis la plej multajn judojn en Pollando, iĝis intertempe konataj dank‘ al multaj libroj kaj sciencaj studoj, aperintaj en pluraj lingvoj. Continuer la lecture de Esperantistoj en la Varsovia Geto
Archives par mot-clé : kontraŭjudismo
Legi el cindroj
La pola literaturo tre frue dediĉis verkojn al la temo de Holokaŭsto. Jam en 1946 la beletra revuo Odrodzenie (renaskiĝo, renovigo) aperigis la poemon de Zuzanna Ginczanka (1917-1945) Non omnis moriar (ne komplete mi mortos). Continuer la lecture de Legi el cindroj
Entuziasmo en Krakovo, morto en Auschwitz
Ke inter la judaj viktimoj de naziismo estis ankaŭ familianoj de Zamenhof kaj aliaj adeptoj de Esperanto, estas konate. Sed aliaj malpli famaj homoj estas preskaŭ forgesitaj: pri Julius Glück (1877-1942) ni memoru ĉi-loke. Continuer la lecture de Entuziasmo en Krakovo, morto en Auschwitz
Ŝirmantoj en Budapeŝto
Hungario estis aliancano de la Hitlera Germanio en la dua mondmilito, sed la persekutado de la granda juda minoritato en la lando estis relative modera ĝis la printempo de 1944, kiam germanaj trupoj eniris la landon. Continuer la lecture de Ŝirmantoj en Budapeŝto
Rezisto kaj eskapo
La 1an de septembro 1939 komenciĝis la Dua Mondmilito. Ĉi-okaze atenton ankaŭ meritas incidento, kiu okazis en Bratislava la 2an de septembro, la tagon post la germana invado en Pollandon. Continuer la lecture de Rezisto kaj eskapo
Matrikulo 33616
Georges Salan (1901-1981) estis kuracisto en suda Francio kiu laboris en malliberejoj. En 1923 li lernis Esperanton. Politika aktivisto, en 1925 li aliĝis samtempe al SAT kaj al la franca Komunista Partio.
Satire kaj pirate
La monata spritgazeto La Pirato ekzistis inter 1933 kaj 1936. Eldonita en Parizo de J. Solsona, ĝia ĉefredaktoro estis la majstro de la satira arto en Esperanto: Raymond Schwartz (1894-1973).
Medalionoj
La esplorprojekto Militrakonto baziĝas sur originalaj fontoj en Esperanto. Foje tamen ni inkludas ankaŭ tradukojn, ĉar ankaŭ ili rilatas al pluraj esplordemandoj. Continuer la lecture de Medalionoj
La taglibroj de infano
La taglibro de Petr Ginz (1928-1944) memorigas tiun de Anne Frank, sed la priskribitaj eventoj okazas ĉi-foje en Prago. La aŭtoro estas eta talentulo, kiu suferis similan finon al tiu de la juna nederlandanino. Continuer la lecture de La taglibroj de infano
Scienco kontraŭ rasismo
“La lertuloj en la socio leviĝas al la supraĵo kiel la kremo en la lakto, kaj ĉio kio restas ĉe la fundo apartenas al la malpli valora parto de la homaro […] Tiu ĉi vidpunkto enhavas la ĝermon de la rasismo”
Paul Neergard, Scienco kaj pseŭdoscienco pri heredo kaj raso, 1937, p. 4
Morte danĝera maskerado
Estis en marto 1944. La germanoj okupaciis Hungarion. Theodor Schwartz aŭ, kiel li nomis sin ekde 1936, Tivadar Soros (1893–1968), juda advokato en Budapeŝto, klopodas klarigi al sia bopatrino la minacantan danĝeron. Ŝi ne volas kredi: “Oni ne povas murdi senkulpajn homojn… Tio estas eĉ en la Biblio.”