La Esperanto-movado prosperis en Aŭstrio, kiam en 1927 Hugo Steiner (1878–1969) fondis la Internacian Esperanto-Muzeon en Vieno. Tie por la jaro 1922 estas dokumentitaj 70 oficialaj Esperanto-kursoj, plej ofte organizitaj de asocioj el la laborista kaj katolika medioj. Continuer la lecture de Esperanto-muzeo protektata de aŭstraj Nazioj
Archives par mot-clé : Gestapo
Entuziasmo en Krakovo, morto en Auschwitz
Ke inter la judaj viktimoj de naziismo estis ankaŭ familianoj de Zamenhof kaj aliaj adeptoj de Esperanto, estas konate. Sed aliaj malpli famaj homoj estas preskaŭ forgesitaj: pri Julius Glück (1877-1942) ni memoru ĉi-loke. Continuer la lecture de Entuziasmo en Krakovo, morto en Auschwitz
Ŝirmantoj en Budapeŝto
Hungario estis aliancano de la Hitlera Germanio en la dua mondmilito, sed la persekutado de la granda juda minoritato en la lando estis relative modera ĝis la printempo de 1944, kiam germanaj trupoj eniris la landon. Continuer la lecture de Ŝirmantoj en Budapeŝto
Kontraŭnazia katolika agado
Ne ĉiuj ene de la katolika hierarkio kontraŭis la politikon de Hitler. Tamen, inter la religianoj, ja estis homoj, kiuj elstariĝis pro kuraĝa agado, kiel la aŭstro Max Josef Metzger (1887-1944) kaj la polo Maksymilian Kolbe (1894-1941).[1] Continuer la lecture de Kontraŭnazia katolika agado
Kolektanto, kiu spitis la naziojn
Paul Friedrich Wilhelm Tarnow naskiĝis en Barmen (nun parto de la urbo Wuppertal en Germanio) kaj tie pasigis sian junaĝon. La gepatroj baptis lin „Friedrich Wilhelm” laŭ la tiama kronprinco, kiu portis la esperon de tiamaj liberaluloj. Continuer la lecture de Kolektanto, kiu spitis la naziojn
Spuroj el Flandrio
Por kompreni kio okazis ĵus antaŭ kaj dum la milito en Flandrio, utilas koni la intermilitan situacion de la movado en Belgio.
Belga Ligo Esperantista estis fondita en 1905, kiel kupola organizo de la grupoj fonditaj dum la antaŭaj jaroj. Continuer la lecture de Spuroj el Flandrio
Rezisti en Nazia Germanio
Ludwig Schödl (1909-1997) estis ilfaristo, kiu laŭ kutimo de metiistoj migradis du jarojn de 1928 ĝis 1930 tra Aŭstrio, Svislando, Ĉeĥoslovakio, Francio, Hispanio kaj Portugalio, kunpreninte Esperanto-lernolibron por lerni survoje. Continuer la lecture de Rezisti en Nazia Germanio
Homoj kaj riveroj
Johan Hammond Rosbach (1921-2004)
En Homoj kaj riveroj, KOKO, Kopenhago, 1957 : «La rusa kanto», 71-77 ; «Riveroj», 78-96; «Bravulino», 104-117; «Bildo rompiĝis», 118-120.
«La morto de inĝeniero Besko», Nica Literatura Revuo, 5, 6, 1960, 215-216.
Johan Hammond Rosbach estas norvega lingvo-instruisto, fekunda esperanto verkisto. Li lernis esperanton en la jaro 1938 kaj dum la germana okupacio komenciĝinta en aprilo 1940 li laboris du jarojn en minejo kaj pro nekonata kaŭzo spertis enkarcerigon en koncentrejo. Post la milito, li fariĝis instruisto ĉe la gimnazio de Sarpsborg en suda Norvegio, longe engaĝis sin por instruo de esperanto kaj aktivis en la movado. Li verkis kaj publikigis pli ol cent rakontojn en esperanto. En sia maljuneco li ankaŭ aperigis kelkajn verkojn en la norvega, specife etimologiajn. Spronas lian inspiron ofte personaj travivaĵoj. Continuer la lecture de Homoj kaj riveroj
Morte danĝera maskerado
Estis en marto 1944. La germanoj okupaciis Hungarion. Theodor Schwartz aŭ, kiel li nomis sin ekde 1936, Tivadar Soros (1893–1968), juda advokato en Budapeŝto, klopodas klarigi al sia bopatrino la minacantan danĝeron. Ŝi ne volas kredi: “Oni ne povas murdi senkulpajn homojn… Tio estas eĉ en la Biblio.”