En junio 2022 okazos Kongreso de historiistoj en Barcelono. Unu el la sesioj pritraktos la historion de la Esperanto-movado. Proponoj de kontribuoj bonvenas. Eblas proponi ilin ankaŭ el aliaj fakoj el sociaj sciencoj, kiel antropologio, sociologio, politika scienco ktp. Laborlingvoj estas la kataluna, la hispana kaj la angla. La periodo por ricevi proponojn finiĝos la 10-a januaro 2022. Trovu pli da informoj ĉi tie (vidu la sesion 14). Por komentoj aŭ demandoj, skribu al jalcaldevi@uoc.edu
Archives de catégorie : Novaĵoj
SAT Centjara (1921-2021)
Okaze de la centjariĝo de SAT studtago organiziĝos en Parizo, ĉe EHESS, Campus Condorcet. La 17-an de decembro estos prezentitaj diversaj prelegoj pri la lingva demando ĉe la internacioj, pri aspektoj de la vivo de Lanti, pri la laborista movado antaŭ 1921 kaj pri la SAT-kongreso en 1926 en Leningrado. Krome estos prezentita la projekto pri cifereca muzeo de la vojaĝo de Lucien Péraire al Azio (1928-1931). Konkludos la tagon atestoj de nunaj SAT-aktivuloj kaj ĝenerala diskuto pri politika agado kaj esperantismo. Lingvoj de la evento estas franca, angla kaj esperanto.
Por partopreni ĉu surloke ĉu rete, konsultu la specifan retejon kaj sendu la aliĝilon.
Kanto pri la murdita juda popolo
Denove en 2021 la eldonejo Ars Libri el Lublino liveras esperantigon de grava verko de pola juda verkisto rilate al la milittempo. La Kanto pri la murdita juda popolo estis verkita de Icĥok Kacenelson (1886-1944) tuj antaŭ li estis deportita al Aŭŝvico kaj tie murdita. La poeto, kies verkaro estas en la hebrea kaj en la jida, pretervivinta la insurekcion de la varsovia getto fuĝis al Francio kie li estis internigita en Vittel kiel nefranca judo. Li faris diversajn kopiojn de la teksto kaj kaŝis ĝin en botelojn enterigitajn apud arbro. Tiun version oni retrovis militfine.
I. Kacenelson, Kanto pri la murdita juda popolo, dulingva eldono, trad. M. Bronŝtejn, red. T. Chmielik, Ars Libri, Lublin, 2021.
Milita antaŭsento : verkoj de Józef Czechowicz esperantigitaj
La pola poeto Józef Czechowicz (1903-1939) estas malbone konata eksterlande. Nur kelkaj poemoj aperis en la angla aŭ la germana. Tial la esperanta eldono de Mi pafos min kaj mortos kiel mil estas des pli signifa. Preter lia kapablo evoluigi ritmikon de pollingva poezio, lia verkaro atestas pri la ĝenerala etoso rifuzanta agnoski la baldaŭan katastrofon, pri la amorfa, netravidebla aspekto de pola naturo en momento de sendependecaj iluzioj nutritaj de la “saniga” (sanacja) politiko. Iuj liaj figuroj observeme distanciĝas de la socio inspiriĝante de lia samseksemula sperto. Czechowicz forpasis kiam la Luftwaffe bombardis Lublinon.
Józef Czechowicz, Mi pafos min kaj mortos kiel mil, trad. Kris Long, red Tomasz Chmielik, Ars Libri, Lublin, 2021.
Spertoj el la 20a jarcento: la esperanto-paradigmo
La unua seminario de la serio okazos en Berlino inter la 6-a kaj la 8-a de septembro 2021. La ĝenerala temo estos “lingvaj praktikoj en transnacia kunteksto”. La seminarion konkludos simpozio pri la nuna stato de esperanto arkivoj, merkredon la 8-an (15:30-18:00) kun partopreno de Javier Alcalde, Duncan Charters, Thomas Creusot, Pascal Dubourg Glatigny, Denis Eckert, Mark Fettes, Susanne Henschel, Marcel Koschek, Ana Manero, Laura Pettinaroli, Orlando Raola, Roland Rotsaert, Bernhard Struck, Humphrey Tonkin, Bernhard Tuider kaj Marc Vanden Bempt.
La programon oni povas konsulti ĉi tie. La seminario estos kaj ĉeeste en Centre Marc Bloch kaj rete. Por partopreni, ĉu surloke, ĉu distance, sendu al ni mesaĝon.
Kun la financa subteno de la franc-germana universitato.
Forpasis veterana ekzilito
La 7-an julio 2021 forpasis Enric/Henri Mèlich (Esplugues de Llobregat, Katalunio, Hispanio, 1925 – Ponteilla, Francio, 2021). Dekvarjaraĝa li ekziliĝis en 1939 en Francion, kie per Andoro li helpis al la savado de homoj persekutitaj, kaj partopronis la rezistadon kontraŭ la nazismo. Komence de la kvindekaj jaroj li lernis Esperanton en Tuluzo (lia instruisto estis Étienne Guillemau), frekventis la liberecajajn rondojn de la hispanaj rifuĝintoj kaj daŭre kontribuis al la lukto kontraŭ la diktaturo. Li malfermis librejon en Perpinjano (kiu suferis terorisman atencon fare de ekstremdekstruloj) kaj kunlaboradis kun la eldonejo Ruedo Ibérico, fama pro ĝia eldonado de libroj malpermesitaj en Hispanio. Je la alveno de la demokratio, li multe kontribuis al la revivigo de la liberecana movado en Katalunio.
Lia kortuŝa membiografio legeblas en la hispana ĉi tie. Ekzistas ankaŭ franca versio. Biografieto en la kataluna legeblas ĉi tie kaj intervjuo en la hispana ĉi tie.
La bildo estas de la jaro 2000, oni filmis dokumentan filmon, liahejme.
Inaŭgurita en Barcelono placo memore al anarkiistino
La 3-an julio en Barcelono, okazis evento memore al Conxa Pérez, barcelonanino kiu dum sia tuta vivo batalis kontraŭ la faŝismo kaj la maljusto. Ŝi estis milicano dum la milito, ekziliĝis kaj konis la francajn koncentrejojn, poste dum la diktaturo revenis en Barcelonon kaj helpis al persekutitaj homoj. Lastatempe ŝi partoprenis la movadon de la Indignuloj kaj multe laboris pri la disvastigo de la historia memoro. En la paroladoj, oni ankaŭ menciis ke dum la hispana dua respubliko ŝi lernis Esperanton en ateneo Faros. La decido dediĉi al ŝi novan placon enkadriĝas en klopodado de la nuna urbestraro por vidigi en la nomoj de la urbaj stratoj la historian rolon de sociaj aktivulinoj.
Kompleta kroniko (hispane) de la evento legeblas en tiu ĉi artikolo de la ĵurnalisto Carles Cols (bezonatas registriĝo en la retejo de la ĵurnalo El Periódico).
Konferenco de “Council of European Studies”
Merkredo la 23-an de junio, kadre de la ĉi-jara konferenco de “Council of European Studies” pri utopioj kaj distopioj [Europeanists Europe’s Past, Present, and Future: Utopias and Dystopias] okazos la jena sesio pri la Esperanto-movado:
Lingvaj Praktikoj en Transnaciaj Kuntekstoj
La anoncita seminario okazos de la 6a ĝis la 8a de septembro 2021 en Berlino.
Ĝi estas la unua el serio de kunvenoj, kiuj pritraktos malsamajn aspektojn de emancipigaj transnaciaj praktikoj ekde la fino de la 19a jarcento en komparo kun la Esperanta paradigmo.
Ĉi tiuj eventoj estas la rezulto de kunlaboro inter la Centro Marc Bloch, EHESS, la Universitato de Bonn kaj la Universitato de St. Andrews.
Danke al la financa subteno de la francgermana universitato, ni financos la partoprenon de master kaj doktoraj studentoj kaj de junaj esploristoj el kiu ajn universitato.
Pliajn informojn vi trovos ĉe la dediĉita retejo: https://esperparadigma1.sciencescall.org/
Postmilita Stelo
La retejo por komencantoj UEA-facila aperigis artikolon pri la Universala Ligo, fondita en Nederlando en 1942. Tuj postmilite la organizaĵo fondis mondfederacian civitanan bank- kaj pagosistemon kies celo estis funkciigi sendependan stabilan spezounuojn por tutmonda uzo. En la 1950-aj jaroj Universala Ligo havis ĝis 15.000 membrojn kaj dum jardekoj emisiis serion da moneroj.
Heredaĵo el pol-juda kulturo
La Muzeo pri Historio de Polaj Judoj (Polin) en Varsovio malfermis novan galerion pri la vivo kaj atingoj de 26 elstaraj figuroj. Unu el ili estas Ludwik Zamenhof, iniciatinto de la internacia lingvo Esperanto.
Alia estas la verkisto Julian Tuwin, kiu ankaŭ estis esperantisto. Tuwim fuĝis el la nazioj en oktobro 1939 kaj pasigis la militajn jarojn en Rumanio, Parizo, Portugalio kaj Brazilo.
Vivatesto de migranta esperantisto
Inter la artikoloj baldaŭ aperontaj en Monato, aperas Vivatesto de Garbhan MacAoidh, tradukisto kaj verkisto en la skotgaela lingvo. Naskita el skotaj gepatroj en Bolivio en 1929, li travivis la hispanan militon en Hispanio kaj Portugalio, kaj la duan mondmiliton en Glasgovo. Li poste loĝos en Kanado, Germanio, Skotlando, Argentino, Irlando…
Esperanto kiel socia movado
Ĉe la bloga retejo de la itala enciklopedio Treccani, fondita en 1925, aperas intervjuo al Javier Alcalde, kunredaktanto de Militrakonto. Li prezentas la lastajn evoluojn de la studoj pri la historio de esperanto, kiuj aktuale transiras de tradicia interlingvistiko al sociaj sciencoj.
https://www.treccani.it/magazine/chiasmo/extra/IUSS_Giordano_Alcalde.html
Intermilitaj kursoj en Belgio
Aperis sub redaktado de Hugo Rau kaj Roland Rotsaert dokumenta esploro pri la Esperanto-kursoj en Flandrio en la intermilita periodo. Troveblas tie multaj informoj pri la aktivado de esperantistoj en la tuj antaŭmilitaj monatoj : pri radio kursoj en 1939 ĉe INR (Franstalige openbare radio), pri la evoluo de la membraro en la neŭtrala kaj laborista movadoj, pri kursoj por soldatoj en 1940…
Forpasis Eduardo Vivancos
La 30-an de decembro 2020 forpasis Eduardo Vivancos en Toronto, urbo en kiu li loĝis ekde 1954. Li aĝis 100 jaroj. Plurfoje li aperis en Militrakonto. Ekzemple en teksto pri Senŝtatano, kie oni rakontis lian agadon kiel ĉefredaktoron de tiu esperantlingva organo de Junul-Anarkista Internacio. Ankaŭ en 2019, okaze de SAT-kongreso en lia naskiĝurbo, ni prezentis aron da programeroj pri la hispana milito (1936-39), en kiuj oni homaĝis lin diversmaniere. Ripozu pace.