Ĉu estas tro multe peti, ke oni forprenu min el forgeso?
Álvaro de Orriols[1]
Antaŭ Fernando de Diego, Konstantin Gusev kaj Miguel Fernández, alia esperantisto tradukis Federico García Lorca en la internacian lingvon. Temas pri Álvaro de Orriols [katalune Àlvar d’Orriols] (Barcelono, 1894 – Bajono, 1976). Continuer la lecture de Poeto de la respubliko
Ĉu iu specifa mondvido disponigas homojn al esperantistiĝo? La bretona instruistino Gaby Tréanton (1920-2019) lernis esperanton tuj post la dua mondmilito en 1946-1947, leginte anoncon en la sindikata revuo L’école libératrice (Liberiga lernejo). Continuer la lecture de Travivi la militon en Bretonio
Eugène Adam (Lanti) kaj la disreviĝo de maldekstruloj
La literaturo pri George Orwell (1903-1950), la aŭtoro de la rakonto La besto-farmo kaj de la romano Mil naŭcent okdek kvar, estas abunda. Unue dank’ al la biografio de Bernard Crick (1970) ni scias ankaŭ, ke li rilatis kun maldekstraj esperantistoj. Continuer la lecture de Ĉu mentoro de Orwell?
Februare de 1937, Berl Kurtz (1907-1942), rumano loĝanta en Parizo, decidis veturi Hispanien por aliĝi al la internaciaj brigadoj, kiuj tie luktis flanke de la hispanaj respublikanoj kontraŭ la internacia faŝismo. Continuer la lecture de IPE kaj la persona vivo de la brigadistoj
Kiam oni priparolas la esperantistecon de la plej konata gvidanto de POUM, Andreu Nin (1892-1937), oni ĉiam komencas de la sama deirpunkto: la klubo Frateco. Ĝin li kunfondis en 1909 en El Vendrell, lia kataluna naskiĝurbeto. Continuer la lecture de La amiko de Andreu Nin
Makisanoj estis franciaj partizanoj kiuj kaŝiĝis en la densa kaj ofte malfacile trairebla vegetaĵaro de la mezmara marbordo aŭ de la antaŭmontaroj de la lando. Same kiel la urba rezista movado, ili dividiĝis inter diversaj politikaj tendencoj. Continuer la lecture de Partizano, makisano
En la anarkiisma etoso de Hispanio antaŭ unu jarcento kutimis nomoj kiel Acracia, Germinal, Floreal, Graco, Helios kaj Liberto. Kredeble pro la rolo de la Eklezio kiel praviganto de la socia maljusteco, la gepatroj ne volis uzi kristanajn nomojn. Kaj verŝajne ili opiniis, ke tiu nomo de ili elektita iel influos en la vivo de la filo. Continuer la lecture de Libera Liberto
Tomás Germinal Gracia Ibars (Barcelono 1919 – Montpellier 1991), plumnome Víctor García estas unu el la plej gravaj anarkiistaj verkistoj de la dudeka jarcento en Hispanio. Continuer la lecture de Germinal
Kvankam la hispana enlanda milito iĝis milita provejo, ĝi ankaŭ ŝanĝis la manieron fari propagandon. Ekzemple, komunikilo kiel radio, kiu dum la hispana konflikto iĝis iom post iom amaskomunikilo, poste, dum la Dua Mondmilito, ĉefrolis kiel milita propagandilo. Continuer la lecture de Propagandi la Respublikon
Dum la pariza konferenco “Esperanto en moderna vivo”, 14-17 Majo 1937, premieris la pacifista silenta filmo Antaŭen! Ĝin aŭtoris la franco Jacques-Louis Mahé (1912–1992), poste pli konata pro Angoroj, la unua esperantlingva longdaŭra fikcia filmo produktita en 1963. Continuer la lecture de Antaŭen !
Georges Salan (1901-1981) estis kuracisto en suda Francio kiu laboris en malliberejoj. En 1923 li lernis Esperanton. Politika aktivisto, en 1925 li aliĝis samtempe al SAT kaj al la franca Komunista Partio.
Ludwig Schödl (1909-1997) estis ilfaristo, kiu laŭ kutimo de metiistoj migradis du jarojn de 1928 ĝis 1930 tra Aŭstrio, Svislando, Ĉeĥoslovakio, Francio, Hispanio kaj Portugalio, kunpreninte Esperanto-lernolibron por lerni survoje. Continuer la lecture de Rezisti en Nazia Germanio
En la jaro 1939, post la malvenko de la respublikanoj en Hispanio, multaj subtenintoj de la demokrata reĝimo forlasis la landon. En la duoninsulo, la armeoj de Francisco Franco, kun apogo de la nazia reĝimo, konkeris vastajn teritoriojn. Continuer la lecture de En la francaj koncentrejoj
La monata spritgazeto La Pirato ekzistis inter 1933 kaj 1936. Eldonita en Parizo de J. Solsona, ĝia ĉefredaktoro estis la majstro de la satira arto en Esperanto: Raymond Schwartz (1894-1973).
Unu el la ĉefaj SAT-figuroj estas sendube Norbert Barthelmess (1897-1987). Germano loĝanta en Francio, lia vivo interplektiĝas kun la plej gravaj eventoj de la pasinta jarcento, kaj enhavas nekalkuleblan kvanton de aventuroj en pluraj landoj. Continuer la lecture de Intense kaj inverse, el Germanio Francien
