Inter rusoj kaj germanoj, kiuj iom konas la rilatojn inter tiuj du popoloj, Lev Kopelev (1912–1997) estas tre bone konata. Elstara rusa ĝermanisto, li flue parolis la germanan lingvon kaj atingis renomon kiel peranto inter la rusa kaj germana literaturo. Multan atenton trovis lia amikeco kun la verkisto Heinrich Böll (1917-1985), la literatura Nobel-premiito de 1972. Ankaŭ la polan lingvon li lernis kaj ekuzis jam en sia infanaĝo. Pli malfrue li lernis la anglan, la persan kaj iom la ĉinan. Continuer la lecture de De arda kredanto al disidento
Tous les articles par Ulrich Lins
Ĉu mentoro de Orwell?
Eugène Adam (Lanti) kaj la disreviĝo de maldekstruloj
La literaturo pri George Orwell (1903-1950), la aŭtoro de la rakonto La besto-farmo kaj de la romano Mil naŭcent okdek kvar, estas abunda. Unue dank’ al la biografio de Bernard Crick (1970) ni scias ankaŭ, ke li rilatis kun maldekstraj esperantistoj. Continuer la lecture de Ĉu mentoro de Orwell?
Radikala esperantisto
La 4-an de junio 1901 en Lodzo, Łódź en la nuna Pollando, naskiĝis homo, kies nomon la esperantistoj antaŭ la Dua Mondmilito bone konis, sed kiu poste estis preskaŭ forgesita. Temas pri Izrael Lejzerowicz. Continuer la lecture de Radikala esperantisto
Esperantistoj en la Varsovia Geto
En la historio de pereigado de judoj ofte elstare menciiĝas la Geto, kiun kreis la germanaj nazioj ekde la somero de 1940 meze de la pola ĉefurbo Varsovio. La bazaj faktoj pri tio, kiel la nazioj unue per mizerigo kaj malsatmortigo, poste per sistema murdado ekstermis la plej multajn judojn en Pollando, iĝis intertempe konataj dank‘ al multaj libroj kaj sciencaj studoj, aperintaj en pluraj lingvoj. Continuer la lecture de Esperantistoj en la Varsovia Geto
Bonvolo kaj bonvenigemo en Leningrado
Ekde kiam ŝi naskiĝis la 4-an de majo 1910, Varvara (Barbara) Cvetkova pasigis preskaŭ sian tutan vivon en Peterburgo (kiu dum preskaŭ sep jardekoj nomiĝis Leningrado). Tiun vivon skuis unue la Oktobra Revolucio (1917). Continuer la lecture de Bonvolo kaj bonvenigemo en Leningrado
Entuziasmo en Krakovo, morto en Auschwitz
Ke inter la judaj viktimoj de naziismo estis ankaŭ familianoj de Zamenhof kaj aliaj adeptoj de Esperanto, estas konate. Sed aliaj malpli famaj homoj estas preskaŭ forgesitaj: pri Julius Glück (1877-1942) ni memoru ĉi-loke. Continuer la lecture de Entuziasmo en Krakovo, morto en Auschwitz
Kolektanto, kiu spitis la naziojn
Paul Friedrich Wilhelm Tarnow naskiĝis en Barmen (nun parto de la urbo Wuppertal en Germanio) kaj tie pasigis sian junaĝon. La gepatroj baptis lin „Friedrich Wilhelm” laŭ la tiama kronprinco, kiu portis la esperon de tiamaj liberaluloj. Continuer la lecture de Kolektanto, kiu spitis la naziojn
Rezisto kaj eskapo
La 1an de septembro 1939 komenciĝis la Dua Mondmilito. Ĉi-okaze atenton ankaŭ meritas incidento, kiu okazis en Bratislava la 2an de septembro, la tagon post la germana invado en Pollandon. Continuer la lecture de Rezisto kaj eskapo
SAT-solidareco el Novjorko
József Porcsin [Ruĝamo Bonesper] (1896/97-1971)
Pri la mondo Bonesper kvazaŭ denaske scivolis, eble tial lia plej ŝatata fako en gimnazio estis geografio, ĉar, kiel li rakontis, tio ebligis al li “‚viziti‘ k ‚vidi‘ en mia naiva revado fantazia malproksimajn landojn”. Continuer la lecture de SAT-solidareco el Novjorko
En Kristo unuiĝintaj
En oktobro 1921, Internacia Katolika Unuiĝo Esperantista (IKUE) komunikas sian plej novan atingon: episkopo en Nederlando konfirmis sian « emfazan deziron, ke ĉiu propagando por Internacio Katolika (IKA) kaj Katolika Mondo restu ĉesigita kaj ke ĉiu inter-rilato kun d-ro Metzger en Graz estu rompita ». Continuer la lecture de En Kristo unuiĝintaj
Sur la ruinoj de Japanio
Antaŭ la milito Miyamoto Masao (1913-1989) esperis pri revolucio, estis persekutata pro sindikata kaj komunista aktivado. Dum la milito li memvole iĝis militkaptito de Usono. La postmilita vivo estis preskaŭ ekskluzive dediĉita al Esperanta agado, kiu tamen restis influata de la militaj spertoj kaj de fortaj politikaj konvinkoj.
Por la liberigo de Ĉinio
La japanan esperantistinon HASEGAWA Teru (Verda Majo), 長谷川 テル (1912-1947), kiu mortis en Ĉinio dum la interna milito en la aĝo de nur 35 jaroj, la naciistaj regantoj de Japanio konsideris perfidulo. Ŝi ekloĝis en Ĉinio kune kun sia ĉina edzo Liu Ren. Continuer la lecture de Por la liberigo de Ĉinio
Morte danĝera maskerado
Estis en marto 1944. La germanoj okupaciis Hungarion. Theodor Schwartz aŭ, kiel li nomis sin ekde 1936, Tivadar Soros (1893–1968), juda advokato en Budapeŝto, klopodas klarigi al sia bopatrino la minacantan danĝeron. Ŝi ne volas kredi: “Oni ne povas murdi senkulpajn homojn… Tio estas eĉ en la Biblio.”