Holocaust Remembrance Day 2019

Each year on January 27, we mark Holocaust Remembrance Day, a day of mourning for the millions who lost their lives, and a day of celebration of those brave individuals who helped save the lives of others who would have perished. Historians tell us that the Nazis had a special plan to arrest all still surviving members of the family of L.L. Zamenhof, the creator of Esperanto. The International Language Esperanto was created to foster peace and understanding among the nations – the very opposite of the hatred directed by the Nazis against all those who were different from them. It is therefore no surprise that Hitler went out of his way to denounce Esperanto. On the day after Hitler entered Warsaw, the Zamenhof family was rounded up. L.L. Zamenhof’s son Adam was arrested and shot; his daughters Zofia and Lidia were murdered in Treblinka, along with his sister Ida. Only Adam’s son, Ludwik, miraculously survived, thanks not only to his own ingenuity but also to the protection afforded him and his mother by Father Marceli Godlewski, of the Parish of All Saints in Grzybowski Square, Warsaw. Father Godlewski, and others like him, thus helped keep alive the hope that is contained in the very name of Esperanto. The Universal Esperanto Association honours the memory of the many Esperantists who perished at the hands of the Nazis and recognizes the generosity and bravery of those who defied the forces of terror to save those few who, threatened with murder, survived.

Tago de Holokaŭsta Memoro 2019

Ĉiujare, la 27-an de januaro, ni markas la Tagon de Holokaŭsta Memoro, tagon de funebrado pro la milionoj kiuj perdis la vivon, kaj de honorigo de tiuj kuraĝaj individuoj kiuj helpis savi la vivon de aliaj kiuj alikaze pereus. Historiistoj klarigas, ke la Nazioj havis specialan planon por aresti ĉiujn ankoraŭ vivantajn membrojn de la familio de L.L. Zamenhof, la kreinto de Esperanto. La Internacia Lingvo Esperanto estis kreita por antaŭenigi pacon kaj komprenon inter la nacioj – la malon de tiu malamo kiun la Nazioj direktis al ĉiuj kiuj malsimilis ilin. Tial, oni ne surpriziĝu, ke Hitler aparte denuncis Esperanton. La tagon post la alveno de Hitler en Varsovion, la familianoj Zamenhof estis kaptitaj. La filo de L.L. Zamenhof, Adam, estis arestita kaj mortpafita; liaj filinoj Zofia kaj Lidia estis murditaj en Treblinka, kune kun lia fratino Ida. Nur la filo de Adam, Ludwik, mirakle transvivis, dank’ al ne nur sia lerteco sed ankaŭ al la ŝirmado donita al li kaj lia patrino de Pastro Marceli Godlewski, de la Paroĥo de Ĉiuj Sanktuloj, en la Placo Grzybowski en Varsovio. Pastro Godlewski, kaj aliaj personoj similaj al li, tiel helpis transvivigi tiun esperon kiun oni trovas eĉ en la nomo mem de Esperanto. Universala Esperanto-Asocio honoras la memoron de la multaj esperantistoj kiuj pereis per la manoj de la Nazioj kaj rekonas la sindonon kaj kuraĝon de tiuj kiuj defiis la fortojn de teroro por savi tiujn malmultajn kiuj, minacatajn de murdo, transvivis.

Humphrey Tonkin
Representative of the Universal Esperanto Association to the United Nations
Reprezentanto de Universala Esperanto-Asocio al Unuiĝintaj Nacioj

---

---